Hij is een zwervende catastrofe, die overal schade achterlaat.

Criticus J. Greshoff 

Slauerhoff zou zich ontwikkelen tot een man van tegenstrijdigheden. Getrouwd of vrij. Dokter of dichter. Nederland of het buitenland. Aan wal of op zee. Kiezen kon hij niet. Intussen raakte zijn lichaam uitgeput door het reizen.

V.l.n.r. Slauerhoff en niet nader geïdentificeerd
persoon te Tanger, 1934

Eind februari maakten ze van het Spaanse Algeciras de oversteek naar Tanger. Na een rondreis door Marokko vestigde Slauerhoff zich daar in april 1934 als arts, met het dienstmeisje van Helman als hulp in de huishouding.

In Tanger leefde Slauerhoff als een vrijgezel. Naast het (weinige) werk als arts voor geslachtsziekten besteedde hij zijn tijd aan het schrijven, onder meer van een reeks artikelen over tbc voor Strijd tegen de tuberculose, het orgaan van de Vereeniging tot bestrijding der tuberculose te Haarlem en omstreken.

Het klimaat was niet bevorderlijk voor zijn gezondheid. Hij had veel last van zijn luchtwegen, maar ontkende steeds dat hij aan tbc leed. Zijn roman Het leven op aarde had hij voltooid, maar deze was nog niet verschenen. Hij werkte aan een in Mexico spelende roman met de voorlopige titel ‘Christus in Guadalajara’. In augustus bracht Darja haar vakantie met hem door. Maar het huwelijk liep op zijn eind.

Dat Slauerhoff ‘niet de makkelijkste was’ is een understatement. Hij had een moeilijk, opvliegend karakter. Hij kon cynisch en gemeen zijn, maar was ook hartelijk en zorgzaam. Hij had een afkeer van ‘gemaakt’ gedrag. Als men gewoon tegen hem deed, kon hij heel plezierig in de omgang zijn, alhoewel zijn humeur binnen een paar minuten totaal kon omslaan.

Zijn lastige karakter bezorgde Slauerhoff een omstreden reputatie. Over hem bestaan dan ook  alleen uitgesproken meningen.

Criticus en tijdgenoot J. Greshoff (1888-1971) typeerde Slauerhoff tamelijk genadeloos: ‘Hij past niet in zijn land. Hij past niet in zijn vak, hij past niet in het huwelijk. Hij past niet in een vriendenkring en hij past niet in de officiële literatuur. Hij is een zwervende catastrofe, die overal schade achterlaat.’

Victor E. van Vriesland (1892-1974) ging vooral in op het karakter van de ‘zwerver op aarde’: ‘Een leven, verteerd door onrust en zoeken, lusteloosheid en wrang sarcasme. Verlaten, eenzaam en wanhopig is dit bestaan geweest.’

Slauerhoff zelf was waarschijnlijk de eerste geweest om begrip op te brengen voor deze scherpe analyses van zijn leven en werk. Rust vond hij niet, en ook over zijn schrijverschap was hij ambivalent. De auteur van vijfhonderd gedichten, vijfentwintig verhalen, drie romans en een toneelstuk bekent in een brief aan de Nederlandse publicist Arthur Müller-Lehning dat hij ‘eigenlijk het land [heeft] aan het schrijven ‘an sich’. Ik weet niet waardoor, ik houd niet van letters’.