Willem
van Toorn

1982

Jan Campert-prijs
Willem van Toorn (1935) heeft de Jan Campert-prijs 1982 ontvangen voor zijn bundel Het landleven.

De dichter bood meer ruimte aan de verbeelding dan voorheen, stelde de jury. Het gedicht fungeerde niet meer als een plaats om het heden te ‘conserveren’, ‘maar als de plaats die de ontmoeting van wat door tijd en ruimte van elkaar is gescheiden, mogelijk, zelfs tastbaar maakt. Wie het gedicht leest, ziet een vroeger kind elders ouders van nu hervinden, of, zoals in de reeks “Het landleven” door de nieuwbouw heen het oude landschap bestaan: Als je er door kijkt zie je ons weer daar.’  

 

De lezer moet kennis nemen van de beelden: ‘Heeft hij dat gedaan en ziet hij het, dan veroorlooft de dichter hem het vers dicht te doen, zoals in het ontroerende gedicht over twee uit het beeld fietsende dochters, want: In jouw hoofd vastgelegd/raken ze even niet weg.’  

 

Deze gedichten ‘verdienen het in vele hoofden vastgelegd te worden en daaruit lange tijd niet weg te raken’, besloot de jury.  

 

In 1956 debuteerde Willem van Toorn met de bundel Terug in het dorp. In 1977 was Herhaalde wandeling verschenen, een keuze uit eigen werk.  

 

Van Toorns oeuvre vertoont ‘van meet af aan een harmonische ontwikkeling’, schrijft Rob Schouten in het begeleidend essay. ‘Wie alleen Het landleven leest, vergist zich. Het landleven is de voorlopige kruin van een stamboom met heel wat jaarringen maar niet opzienbarend veel zijtakken.’ Wat er veranderd is, is de manier waarop naar de buitenwereld gekeken wordt: ‘van negatief naar positief, van passief naar actief, en de toon die van min of meer mystiek en romantisch, steeds helderder is gaan klinken. (…) Zijn latere werk prefereert het klare licht.’  

‘Deze gedichten verdienen het in vele hoofden vastgelegd te worden en daaruit lange tijd niet weg te raken’

De thematiek was grotendeels dezelfde gebleven, de toon was anders, en zijn taal was steeds ongekunstelder geworden. Zijn ‘grondtoon, en de kalme manier waarop hij er steeds opnieuw weer vorm aan geeft mag men zowel uitzonderlijk als prijzenswaardig noemen.’  

 

Het landleven (1981) was positief besproken door Tom van Deel in Trouw: ‘De manier waarop hij dit serieuze spel met ruimte en tijd speelt is heel lichtvoetig, zo op het oog bijna kalm, de versbouw is geruststellend, aan het rijm wordt veel waarde gehecht, duisterheid krijgt geen kans.’ De sceptische Rudi Boltendal van de Leeuwarder Courant – 4.500 gulden is veel geld voor 18 gedichten en of Van Toorns bundel ‘in de voorbije periode het meest prijswaardige is kan ik niet goed overzien’ – besloot zijn stuk met de woorden: ‘Maar als ik een prijs had toe te kennen zou hij die krijgen alleen al voor het gedicht over de “Twee dochters”. Om het onderwerp, om de uitvoering ervan nog meer, maar vooral omdat het bij elke herlezing sterker blijkt te worden. De dichter ervan “geloven op wat woorden” kost dan ook geen enkele moeite.’ 

Jury

De jury onder voorzitterschap van Harry Bekkering bestond uit Pierre H. Dubois, Margaretha Ferguson, Han Foppe, Anton Korteweg, André Matthijsse, Harry Scholten en Paul de Wispelaere. Aan de Jan Campert-prijs was een bedrag van 4.500 gulden verbonden.

 

Uitreiking

De uitreiking vond plaats op vrijdagavond 17 december 1982 in het Haagse stadhuis. 

 

Meer lezen over Willem van Toorn

 

Credits portretfoto: Annelies Flinterman

Word vriend van het museum en maak nieuwe tentoonstellingen mogelijk! Help het museum