Hella S. Haasse
Miljoenenvoudig gesplitst en toch één
Lees het verhaal
Anna Blamans 'Eenzaam avontuur'
Vies geval of meesterwerk?
Lees het verhaal
Anna Enquist
Verstand van gevoel
Lees het verhaal
Kom dwalen tussen schrijvers en verhalen

 

Verdiep je in grote en kleine verhalen over de Nederlandse literatuur. Schrijvers, thema’s en gebeurtenissen worden tot leven gebracht aan de hand van literaire schatten.

Vrijwilligers gezocht!
Krijg toegang tot het gedachtegoed van een schrijver, neem een inkijkje in een bijzonder leven. Het Literatuurmuseum maakt momenteel dagboeken van schrijvers toegankelijk. Wie helpt mee deze boeiende documenten te ontcijferen?
Lees meer
Literaire Routes
Dwalen door het Den Haag van Jan Siebelink? In Mulisch’ voetsporen door Amsterdam? Het kan met de Literaire Routes App. Deze app voor smartphones biedt wandelingen langs locaties uit het leven en werk van verschillende Nederlandse schrijvers.
Lees meer
Een scheepskist vol verlangen
In het kader van Feest aan Zee (een Haagse campagne ter ere van 200 jaar Scheveningen) brengt het Literatuurmuseum een tentoonstelling over J. Slauerhoff. Ontdek zijn werk, zijn leven en zijn verlangens aan de hand van schatten uit zijn scheepskist.
Lees meer
De bron van Medusa
door Renée van Marissing
In het Nagelaten werk van de dichter Hans Lodeizen zijn ook korte stukken proza en dagboekfragmenten opgenomen, maar een roman of een novelle heeft hij nooit voltooid. Op zijn tweeëntwintigste heeft hij wel enkele hoofdstukken geschreven van wat de novelle De bron van Medusa moest worden. Blijkt uit het typoscript daarvan het aanstormende talent dat hij toen was...?
Lees het artikel
Moordenaar met een maar
door Yannick Dangre
In 1916 werd Hein Boeken vrijgesproken van de moord op zijn vrouw omdat de rechter oordeelde dat zijn daad hem 'niet kan worden toegerekend'. Was hij desondanks toch een 'wurger' en een 'geile viespeuk', zoals hij vele jaren later werd neergezet door Boudewijn Büch? Als een ware detective buigt Yannick Dangre zich over deze cold case. Was hier hier wel of niet sprake van euthanasie...?
Lees het artikel
Het vingerkootje uit de Golf van Biskaje
door Mohammed Benzakour
'misschien worden zij afgeslacht / voordat zij den morgen zien,' dichtte Hendrik Marsman in het ongepubliceerde gedicht '1928'. Mohammed Benzakour verdiept zich in twee schriften met ongepubliceerde verzen van de dichter die zelf, 's nachts in de Golf van Biskaje ten onder gegaan met het stoomvrachtschip Berenice, de morgen van 21 juni 1940 niet meer zag.
Lees het artikel
De adviezen van Van Eeden
door Thomas Heerma van Voss
Johan Andreas dèr Mouw was een bekend taalkundige en docent, auteur van filosfische boeken, toen hij in juni 1918 een brief ontving van Frederik van Eeden. Dat hij ook gedichten schreef, wisten alleen zijn vrouw en dochter, aan wie hij ze voorlas. Via Jacob Israël de Haan waren die gedichten bij Van Eeden beland, die Dèr Mouw in een brief van vier kantjes adviseerde, beter gezegd dicteerde, hoe verder te handelen.
Lees het artikel
Stip, geen punt
door Dick Welsink
Omstreeks 2050 wordt China weer een keizerrijk. Dat is althans zo in Uw hondenbrokken, Sire, een toekomstroman die Kees Stip in 1985 optekende in twee schrijfblokken en waarvan hij dertien jaar later fragmenten opnam in de verzamelbundel Geen punt. Dick Welsink leest het integrale handschrift en vergelijkt het met de gepubliceerde fragmenten.
Lees het artikel
Shame on me
door Yannick Dangre
Anders dan nu was het in de vorige eeuw onder schrijvers not done de televisie au sérieux te nemen. Toch was er toen ook een uitzondering en zeker niet de minste: Gerrit Komrij. In 1976 was hij zelfs een jaar lang tv-criticus voor NRC Handelblad. Wat boeide hem zo in het medium, vraagt Yannick Dangre zich af, gebogen over het typoscript van Horen, zien en zwijgen.
Lees het artikel
Tegen wil en dank vereeuwigd
door Thomas Heerma van Voss
Het leek zo mooi: voor het ministerie van Verkeer en Waterstaat schreef Ed Leeflang een vers dat bij de voltooiing van de stormvloedkering in de Oosterschelde in steen zou worden vereeuwigd. De dichter kon niet vermoeden dat het ‘monument’ de inzet zou worden van een kafkaëske correspondentie met talloze overheidsinstanties.
Lees het artikel
Reve wilde zelf zijn ‘Ezelproces’
door Christiaan Weijts
Misschien is het schrappen van het wetsartikel tegen godslastering niet zo'n goed idee geweest, aldus Christiaan Weijts. Hij licht dat toe aan de hand van het ‘Ezelproces’ waarin Gerard Reve zich voor de rechtbank moest verantwoorden dat hij God als een geranselde ezel liefdevol in bed opving. Reve drong er zelf bij justitie op aan de aanklacht niet te seponeren.
Lees het artikel
Niets doorgestreept
door Renée van Marissing
Solliciteren bij de Bataafse Petroleum Maatschappij en een uitgever zoeken voor een ‘Dagboek’: het zijn enkele van de actiepunten die Hans Lodeizen in 1945 noteerde op een dubbelgevouwen papier dat in het Literatuurmuseum wordt bewaard. Wat zeggen al die losse voornemens over de gesteldheid waarin hij verkeerde toen hij korte tijd in Leiden studeerde?
Lees het artikel
Anna Blamans 'Eenzaam avontuur'
Vies geval of meesterwerk?
Lees het verhaal
Nagelaten namen
door Sander Kok
Speels en ernstig is Erik of het klein insectenboek van Godfried Bomans, waarin een kleine jongen een schilderij binnenstapt en daarmee de wereld van de insecten betreedt. Sander Kok bekijkt nauwkeurig het losbladig schriftje met paarsblauwe kaft waarin Bomans het verhaal optekende en verluchtigde met krullen, gezichtjes en namen.
Lees het artikel
Met Nescio naar Muiden
door Roman Helinski
Natuur was het thema van de 83ste Boekenweek. Een thema dat Roman Helinski inspireerde tot een artikel over Natuurdagboek van Nescio. Deze vaak ontroerende 'notities van een alledaagse schoonheid' zetten hem er bovendien toe aan in het voetspoor van de schrijver zelf op pad te gaan.
Lees het artikel
Het landschap lezen
door Daan Cartens
Een van de grootste fascinaties van Willem van Toorn, waarover hij onophoudelijk in tal van genres heeft geschreven, is het landschap. Steeds weer belijdt hij zijn liefde voor het door de tijd gevormde landschap even melancholiek als strijdlustig. Die hartstocht wordt zelfs een metafoor voor het schrijverschap.
Lees het artikel
Niet zomaar uit de mouw geschud
door Marc van Zoggel
In totaal 29 gedichten telt Maagdenburgse halve bollen en andere gedichten, de vijftig jaar geleden verschenen debuutbundel van Gerrit Komrij. Vier jaar heeft de jonge dichter eraan gesleuteld. ‘Niet zomaar uit de mouw geschud,’ is dan ook de conclusie van Marc van Zoggel na zorgvuldige bestudering van de oorspronkelijke documenten.
Lees het artikel
Dansen om het drama
door Philip Huff
Eind jaren veertig, begin jaren vijftig woonde Lucebert in bij zijn zes jaar oudere collega-dichter Bert Schierbeek. Met diens vrouw, de pottenbakster Frieda Koch, kreeg hij een affaire, eerst in het geheim, daarna publiekelijk. Philip Huff leest de brieven die de bij tijd en wijle toch ook romantische ziel Lucebert aan haar schreef.
Lees het artikel
10 versjes van Gerard Reve
door Peter de Bruijn
In 1940 schreef de zestienjarige Gerard Cornelis van het Reve 10 versjes aan zijn jeugdliefde Christina Amende. 'Verdomd! Ik wist niet, dat er in dit land / Nog zoveel aards geluk viel weg te stelen.' Lees de gedichten van een beginnend schrijver ter afsluiting van de Poëzieweek.
Lees het artikel
Kibbelkeizer
door Yannick Dangre
Toen Simon Vinkenoog in juni 1954 aan Lucebert vroeg of hij zich kon vinden in een herdruk van de succesvolle bloemlezing Atonaal, wond de Keizer der Vijftigers er in zijn antwoord geen doekjes om: ‘Om kort te gaan, Simon, ik wil geen Atonaal meer (…), niet een Atonaal met inleiding en niet een Atonaal zonder inleiding.’ Met die weigering was hij overigens niet aan zijn proefstuk toe.
Lees het artikel
Anna Enquist
Verstand van gevoel
Lees het verhaal
De verfilming die alles recht moest zetten (maar nooit verscheen)
door Thomas Heerma van Voss
‘Alleen wie getuchtigd is, kan later tuchtigen.' F. Bordewijk schreef in 1934 Bint, over een tirannieke middelbare schooldirecteur. Thomas Heerma van Voss bekijkt de nooit gebruikte filmscenario’s die Bordewijk voor de verfilming van deze controversiële roman schreef.
Lees het artikel
Heb ik je werkelijk Gerard genoemd?
door Alma Mathijsen
Peter van Straaten maakte tekeningen bij een column die Karel van het Reve schreef voor Het Parool. Alma Mathijsen leest hun brieven: ‘Als je niet tevreden bent over je kapsel bijvoorbeeld, dan kan ik dat nog bijpunten of met de onduleertang wat meer volume geven’.
Lees het artikel
Anders moeten wij overgaan tot harde akties
door Christiaan Weijts
‘Wie hier boeken leent is een dief’, was de protestleus van een groep schrijvers die in 1970 hun boeken uit de leenzaal van de Amsterdamse bibliotheek haalde. Christiaan Weijts leest het verslag van het schrijversprotest waar onder anderen Harry Mulisch, Mies Bouhuys en Sybren Polet zich verenigden voor betere vergoedingen.
Lees het artikel
De vergeten Nederlandse bohème
door Christiaan Weijts
Gerrit Komrij was een tijd lang in de ban van Jopie Breemer. Een melkboer, dichter, schilder, vagebond en in 1906 bovenal gastheer van het ‘Jopie-hol’, waar een kunstkring van artistieke alternatievelingen samenkwam. Christiaan Weijts duikt in de wereld van de vergeten Nederlandse bohème.
Lees het artikel
F. Bordewijk, een vertederende schooljongen
door Mohammed Benzakour
Mohammed Benzakour bewondert het manuscript van de roman Bloesemtak van F. Bordewijk. ‘F. Bordewijk, ik houd van deze onberispelijke kaalschrijver, ik houd van z’n compromisloze juristenziel, maar het meeste, geloof ik, vertedert mij dat keurige schoolkind dat hij altijd is gebleven.'
Lees het artikel
Hella S. Haasse
Hella S. Haasse - Miljoenenvoudig gesplitst en toch één
Lees het verhaal
Een eenzijdig verhaal - deel 1
door Alma Mathijsen
Dit is een eenzijdig verhaal over een slecht mens, over een vrouw die zich probeerde los te weken van haar eigen fouten. Na de Tweede Wereldoorlog schreef Jo van Ammers-Küller vurige brieven om zich vrij te pleiten van schuld over haar daden. Door Alma Mathijsen.
Lees het artikel
Leo Vroman
Dichter, tekenaar, bioloog, eigenzinnig, geestig...
Lees het verhaal
De kleine tragiek van een broodschrijver
door Roman Helinski
'Nu mijn vrouw al enkele jaren zonder betrekking is, zijn de tijden voor mij moeilijk geworden.' Roman Helinski leest de brieven van Siegfried E. van Praag aan Herman Robbers. Uit de brieven stijgt de damp op van een kleine tragiek..
Lees het artikel
Een eenzijdig verhaal - deel 2
door Alma Mathijsen
Terecht of onterecht, na de oorlog werd de naam van Jo van Ammers-Küller door het slijk gehaald. ‘De laster en de nyd zyn vuil en kruipend ongedierte, dat ontelbare koppen heeft en dat nooit heelemaal doodslaat.’ 
Lees nu deel twee, door Alma Mathijsen.
Lees het artikel
Rustende raadsels
door Yannick Dangre
Hebben Arthur Rimbaud en Vincent van Gogh elkaar ontmoet? Yannick Dangre ontcijfert de notities van Rudy van Dantzig over een nooit voltooide roman met als thema een bijzondere ontmoeting.
Lees het artikel
De helm van Hanlo
door Ernest van der Kwast
Met zijn Vincent HRD-motorfiets reed Jan Hanlo op 14 juni 1969 zijn noodlot tegemoet. Hij botste met een landbouwtractor en overleed twee dagen later in het ziekenhuis. Ernest van der Kwast buigt zich in het Literatuurmuseum over de opvallend kleine motorhelm die de schrijver bij het ongeluk zou hebben gedragen.
Lees het artikel
Zuid-Afrikaanse post uit een Italiaans strafkamp
door Roman Helinski
Ter gelegenheid van de Week van de Afrikaanse roman leest Roman Helinski de brief die Uys Krige vanuit een Italiaans strafkamp aan Jan Greshoff schreef. 'My gezondheid is eersteklas, ek is vol moed en optimisme. Nous maintiëndrons!'
Lees het artikel
'Dubbelspel is niet wit te maken'
door Maarten van der Graaff
'Dubbelspel' is bij vlagen een lyrisch boek, maar het is ook een politieke roman, waarin het kolonialisme van Nederland op de Antillen zichtbare sporen heeft nagelaten in de levens van de personages. De roman van Frank Martinus Arion is nu verfilmd door Ernest Dickerson.
Lees het artikel
Mayonaise à la Wolkers
door Mohammed Benzakour
Elk jaar herleest Mohammed Benzakour Gifsla van Jan Wolkers. Een roman waarin gedurende vier dagen tomeloos gepeuzeld en gedronken wordt en waarin zelfs een culinair geheim wordt onthuld.
Lees het artikel
De bijgelovige treiterkous
door Alfred Birney
Alfred Birney schreef over ‘dat tuttige eurocentrisch romannetje Oeroeg’ van Hella S. Haasse. Rudy Kousbroek, ‘dol op een rel en hondstrouw aan zijn bondgenoten’ wakkerde de discussie die volgde aan. Alfred Birney blikt terug op een bijzondere vriendschap met Rudy Kousbroek.
Lees het artikel
Zeven overwegingen bij een brief van Hugo Claus aan Simon Vinkenoog
door Philip Huff
Vanuit Oostende schreef Hugo Claus in 1955 zijn Nederlandse vriend Simon Vinkenoog een brief met ‘drie versjes’ uit De Oostakkerse gedichten die Vinkenoog kon opnemen in een herdruk van Atonaal of in een andere bloemlezing. De brief inspireerde Philip Huff tot zeven overwegingen daarbij.
Lees het artikel
Josepha’s comeback
door Hanna Bervoets
Begin jaren tachtig beleefde Josepha Mendels een comeback. Haar romans werden opnieuw uitgegeven, Mendels deed talloze interviews en optredens en werd ‘feminist avant la lettre’ genoemd. Haar vrijgevochten thema’s en levensstijl sloten perfect aan op de tijdgeest, maar van het label feminist moest Mendels zelf niets hebben. Hanna Bervoets las de interviews van toen.
Lees het artikel
Een aaneenschakeling van teleurstellingen en andersoortige ongenoegens
door Roman Helinski
‘Ierland’ staat boven dit handschrift van Bob den Uyl. Maar in Een zwervend bestaan, de bundel waarin het is verschenen, is die titel weggevallen en is sprake van ‘hoofdstuk 12’.
Lees het artikel
Het gemak van de trapezewerker
door Philip Huff
Nescio (Latijn voor ‘ik weet het niet’) is de schrijver van ‘het boek dat alle andere boeken overbodig maakt’, aldus Gerard Reve. Philip Huff is geneigd het met Reve eens te zijn.
Lees het artikel
Het Boekenbal: sneu en lachwekkend
door Christiaan Weijts
'Sluit een paar honderd figuren bij elkaar op die het vertellen van sterke verhalen als beroep hebben, spoel er wat alcohol doorheen en wacht af wat er allemaal naar buiten komt.' Christiaan Weijts beschrijft de 8 fasen van het Boekenbal, van het bemachtigen van de kaartjes tot de kater erna.
Lees het artikel
Max Velthuijs
Er is niets mooier dan een kikker te zijn
Lees het verhaal
Theun de Vries
De mens zelf is de moergrob
Lees het verhaal
Van alles op de fiets
door Lieke Marsman
Maar weinigen weten dat Rutger Kopland ooit lid was van een berucht genootschap, de Apensioux genaamd. Een club die samenkwam bij een zekere Grote Eik en die zorgvuldig bijhield wat men van plan was.
Lees het artikel
De kist
door Bregje Hofstede
Lucebert beschilderde een kist waarop zich een drama in twee delen afspeelt.
Bregje Hofstede analyseert het zwaard, de blinddoek en de twee onthoofdingen en concludeert dat de verblinding door een blinde wordt opgelegd.
Lees het artikel
Kapitein Nijhoff
door Ernest van der Kwast
Martinus Nijhoff kennen we natuurlijk van zijn gedichten. Maar hij was ook officier in het leger, zowel tijdens de Eerste als de Tweede Wereldoorlog. De sabel van Nijhoff intrigeert Ernest van der Kwast, die tot een wonderlijke ontdekking komt.
Lees het artikel
Marten Toonder
Van de Avonturen van Tom Poes tot de Bommelsaga
Lees het verhaal
Dé-Lilah, uitgeverij Veen heeft nog geld van u tegoed!
door Alfred Birney
De oermoeder van de Indische tak van de Nederlandstalige koloniale letteren Dé-Lilah publiceerde tussen 1897 en 1901 een paar duizend bladzijden en verdween toen in de mist...
Lees het artikel
De opdrachten van Willem Frederik Hermans
door Thomas Heerma van Voss
Wie zich in het leven van W.F. Hermans verdiept, verdiept zich in een overstelpende hoeveelheid vetes, sneren en verwijten − uitgevers, critici, collega’s, familieleden, vrienden, op den duur verdwijnt haast iedereen. Behalve Gerrit Borgers.
Lees het artikel
F. Harmsen van Beek
Hemelse mevrouw Frederike
Lees het verhaal
Speeltijd
door Yannick Dangre
In een druilerig Parijs in november 1950 schudden Simon Vinkenoog en Hugo Claus elkaar voor het eerst de hand. Het begin van een intense briefwisseling...
Lees het artikel
Joost Zwagerman
Portretten van een vriendschap
Lees het verhaal
Willem Frederik Hermans
Expeditie Nooit meer slapen
Lees het verhaal
Veel liefs en honderd zoenen
door Alma Mathijsen
Dag Annie,

Hoe ik u moet aanspreken weet ik niet. Uw brieven aan uw moeder sluit u af met: veel liefs en honderd zoenen. Zus.

Ik zal u geen Zus noemen, dat durf ik helemaal niet. Zo’n koosnaam is weggelegd voor familie.
Lees het artikel